Materialne prawo karne cz.4 - Okoliczności wyłączające przestępność czynu
Zmiany w art.25 k.k. dotyczące obrony koniecznej. Nowelizacja 2018r.
Zgodnie z nowelizacją nowy przepis w zakresie obrony koniecznej będzie brzmiał następująco : nie zostanie ukarana osoba, która przekroczy granice obrony koniecznej, odpierając zamach polegający na wdarciu się do mieszkania, lokalu, domu albo przylegającego do nich ogrodzonego terenu lub odpierająca zamach poprzedzony wdarciem się do tych miejsc, chyba że przekroczenie granic obrony koniecznej będzie rażące.
Naruszenia dotyczą "miru domowego"a w praktyce chodzi o odstąpienie od skierowania sprawy na salę sądową i wymierzenia takiemu człowiekowi kary w przypadku przekroczenia przez niego granic obrony koniecznej w sytuacji ataku napastnika włamującego się do jego nieruchomości. Wprowadzenie dodatkowej podstawy niepodlegania karze w sytuacji, gdy przekroczenie granic obrony koniecznej nastąpi przy odpieraniu zamachu w miejscu, takim jak : dom, mieszkanie, lokal spowoduje, że organy ścigania nie będą musiały ustalać trudnego do zweryfikowania stanu emocjonalnego osoby odpierającej zamach.
Nowa regulacja jest konieczna, aby nie dochodziło do pociągania do odpowiedzialności osoby poszkodowanej w całej tej sytuacji - prawo musi być po stronie uczciwego człowieka, nie może chronić osoby, która dopuszcza się przestępstwa. Gdyby tego przepisu nie zmieniono to istniałaby obawa przed konsekwencjami prawnymi, które z takiej obrony koniecznej mogły zaistnieć.
Kontratypy czyli okoliczności wyłączające bezprawność to :
Obrona konieczna – (Art. 25. )Nie popełnia przestępstwa, kto odpiera bezpośredni, bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Jeżeli zostaną przekroczone granice obrony koniecznej tzn. jeśli sprawca zastosował sposób obrony niewspółmierny do niebezpieczeństwa zamachu, sąd może nadzwyczajnie załagodzić karę, a nawet od niej odstąpić. Nie podlega także karze sprawca, który przekroczył granice obrony koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu. Kolejne artykuły tego paragrafu zostały uchylone tj. Art. 25 § 4 i 5.
Stan wyższej konieczności – art. 26 nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu
uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu
prawem, jeżeli
niebezpieczeństwa nie można było inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia
niższą od ratowanego. Sąd w takim przypadku tzn. przekroczenia granic wyższej konieczności może nadzwyczajnie
załagodzić karę, a nawet odstąpić od wymierzenia kary.
Działanie w ramach
uprawień bądź obowiązków:
a. Uprawianie sportu;
b. Uzasadnione ryzyko;
c. Zgoda pokrzywdzonego;
d. Czynności lecznicze,
e. Karcenie małoletnich;
f. Zwyczaj;
g. Eksperyment – nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia
eksperymentu : poznawczego medycznego, technicznego, ekonomicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne
znaczenie poznawcze, medyczne, ekonomiczne, a oczekiwane jej osiągnięcia, celowość i sposób
przeprowadzenia są zasadne, zgodne z aktualną wiedzą. Pamiętamy o zgodzie
uczestnika, który jest
poinformowany o spodziewanych korzyściach i skutkach ujemnych oraz prawdopodobieństwie
ich wystąpienia, a także o możliwościach odstąpienia od udziału w eksperymencie
na każdym etapie.
Okoliczności wyłączające
winę:
Niepoczytalność- art.31 nie popełnia przestępstwa ten , kto z powodu choroby
psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych nie mógł w czasie czynu rozpoznać
jego znaczenia lub pokierować swoim postępowaniem.
Poczytalność ograniczona – w czasie popełnienia przestępstwa zdolność rozpoznawania
znaczenia czynu lub pokierowania postępowaniem była w znacznym stopniu ograniczona,
sąd może nadzwyczajnie załagodzić karę
. Ale gdy sprawca wprowadził się w stan nietrzeźwości, odurzenia powodujące
wyłączenie bądź ograniczenie poczytalności, które przewidział lub mógł
przewidzieć, sąd nie stosuje nadzwyczajnego załagodzenia kary.
Rozkaz przełożonego.
Błąd w zakresie
okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego – art. 28 nie popełnia przestępstwa, kto pozostaje w usprawiedliwionym
błędzie co do okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego ( zmiana
przepisu od 01.07.2015r.). łagodniejszą odpowiedzialność ponosi sprawca, który
dopuszcza się czynu w usprawiedliwionym błędnym przekonaniu, że zachodzi okoliczność
stanowiąca znamię czynu zabronionego, od której taka łagodniejsza
odpowiedzialność zależy.
Błąd co do
okoliczności wyłączającej bezprawność albo winę sprawcy – nie popełnia
przestępstwa, kto dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionym błędnym
przekonaniu, że zachodzi okoliczność wyłączająca bezprawność i winę. Oczywiście gdy błąd był usprawiedliwiony, sąd może nadzwyczajnie załagodzić karę.
Błąd w zakresie bezprawności czynu zabronionego – nie popełnia przestępstwa , kto
dopuszcza się czynu zabronionego w usprawiedliwionej nieświadomości jego
bezprawności.
Pytania testowe, które pojawiły się na testach na aplikację
1
|
Zgodnie z kodeksem karnym, kto przekracza granice obrony
koniecznej pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych
okolicznościach zamachu:
A.
Nie popełnia przestępstwa;
B.
Nie podlega karze,
C.
Nie popełnia czynu zabronionego;
D.
Podlega karze, a sąd może zastosować nadzwyczajne
załagodzenie kary.
|
B
|
25§3
|
2
|
Zgodnie z kodeksem karnym, kto przekracza granice stanu
wyższej konieczności:
A.
Nie popełnia przestępstwa;
B.
Nie podlega karze;
C.
Podlega karze, ale sąd może odstąpić od jej wymierzenia;
D.
Nie popełnia czynu zabronionego;
|
C
|
26§3
|
3
|
Zgodnie
z kodeksem karnym, nie popełnia umyślnie czynu zabronionego, kto:
A.
Dobrowolnie odstąpił od przygotowania;
B.
Pozostaje w usprawiedliwionym błędzie co do
okoliczności stanowiącej znamię czynu zabronionego ( zmiana w
brzmieniu przepisu przed 01.07.2015 brzmiało : w błędzie co do okoliczności
stanowiącej jego znamię;
C.
Dobrowolnie zapobiegł dokonaniu czynu zabronionego
D.
Dopuścił się czynu , którego stopień szkodliwości nie
jest znaczny
|
B
|
28§1
|
4
|
Zgodnie z Kodeksem karnym, jeżeli w czasie popełnienia
przestępstwa zdolność sprawcy do rozpoznawania znaczenia czynu lub kierowania
postepowaniem była z znacznym stopniu ograniczona, sąd:
A.
Ma obowiązek odstąpić od wymierzenia kary;
B.
Zawsze stosuje nadzwyczajne załagodzenie kary;
C.
Może zastosować nadzwyczajne załagodzenie kary;
D.
Może zastosować nadzwyczajne załagodzenie kary tylko w
razie skazania za zbrodnię.
|
C
|
31§2
|
5
|
Zgodnie z Kodeksem karnym, jeżeli przekroczenie granic
obrony koniecznej było wynikiem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych
okolicznościami zamachu, sąd:
A.
Stosuje nadzwyczajne załagodzenie kary;
B.
Może zastosować nadzwyczajne załagodzenie kary;
C.
Odstępuje od wymierzenia kary;
D.
Może odstąpić od wymierzenia kary
|
C
|
25§3
|
6
|
Zgodnie z Kodeksem karnym, w razie przekroczenia granic
stanu wyższej konieczności, sąd:
A.
Obligatoryjnie stosuje nadzwyczajne załagodzenie kary;
B.
Obligatoryjnie odstępuje od wymierzenia kary;
C.
Obligatoryjnie zawiesza wykonanie kary;
D.
Może zastosować nadzwyczajnie załagodzenie kary, a nawet
odstąpić od jej wymierzenia
|
D
|
26§3
|
7
|
Zgodnie z Kodeksem karnym, dopuszczanie się czynu
zabronionego w nieświadomości jego bezprawności, wyłącza przestępczość czynu:
A.
Z uwagi na niepoczytalność sprawcy;
B.
Z uwagi na znikomy stopień szkodliwości czynu;
C.
Tylko wówczas, gdy błąd sprawcy jest usprawiedliwiony;
D.
Niezależnie od tego, czy błąd sprawcy jest
usprawiedliwiony
|
C
|
30
|
