Materialne prawo karne cz.9 - Poddanie sprawcy próbie

Poddanie sprawcy próbie

Warunkowe umorzenie postępowania

Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne jeżeli:
·         Wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne;
·         Okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości
·         Postawa sprawcy niekaralnego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie
Że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa
Nie stosujemy warunkowego umorzenia do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.
Warunkowe umorzenie na okres próby wynosi od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia. W tym czasie sąd może oddać sprawcę pod dozór kuratora lub innego osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, instytucji albo organizacji społecznej, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym.
Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd nakłada na sprawcę obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części, a w miarę możliwości również obowiązek zadośćuczynienia za doznaną 
krzywdę , sąd także może nałożyć obowiązki tj.:

1.      Informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby;
2.      Przeproszenia pokrzywdzonego; 
3.      Wykonania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby;
4.      Powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających;
5.      Poddania się terapii uzależnień; 
6.      Poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji; 
7.      Uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych; 
8.      Powstrzymania od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób lub opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym 
9.      Świadczenie pieniężne; 
10.  Zakaz prowadzenia pojazdów

Sąd podejmuje postępowanie karne :

·         Jeżeli sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za który został prawomocnie skazany;
·         Jeżeli po pisemnym upomnieniu przez sądowego kuratora sprawca rażąco narusza porządek (np.  uchyla się od nałożonego obowiązku, nawiązki, środka karnego, kompensacyjnego, zawartej umowy z pokrzywdzonym, popełnia inne  przestępstwo, uchyla się od dozoru itp.) chyba , że przemawiają temu szczególne względy;

Sąd może podjąć postępowanie karne :
·         Jeżeli sprawca w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy:
o   Popełnił inne przestępstwo niż umyślne
o   Uchyla się od dozoru;
o   Nie wykonuje nałożony obowiązek;
o   Nie wykonuje nałożonego środka karnego;
o   Nie wykonuje środka kompensacyjnego;
o   Nie wykonał przepadku;
o   Nie wykonuje zawartej umowy z pokrzywdzonym
·         Jeżeli sprawca po wydaniu orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania , lecz przed jego uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny, a w szczególności gdy w tym czasie popełnił przestępstwo.
Warunkowego umorzenia postępowania nie można podjąć po 6 miesiącach od zakończenia okresu próby

Warunkowe zawieszenie kary

Sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w wymiarze nieprzekraczającym roku jeżeli:
·         Sprawca w czasie popełnienia przestępstwa nie był skazany na karę pozbawienia wolności;
·         Jest to wystarczające do osiągnięcia wobec niego celów kary w szczególności do zapobieżenia powrotowi do przestępstwa

Sąd bierze pod uwagę :
  •  Postawę sprawcy;
  •   Właściwości sprawcy;
  •  Warunki osobiste sprawcy; 
  •  Dotychczasowy sposób życia sprawcy; 
  • Zachowanie się po popełnieniu przestępstwa

Jedynie w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może warunkowo zawiesić wykonanie kary wobec przestępcy o charakterze chuligańskim i ponownie skazany za prowadzenie pojazdów mechanicznych pod wpływem alkoholu lub środków odurzających;

Czas trwania okresu próby w czasie zawieszenia wykonania kary 

- od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się wyroku;
- od roku do 5 lat w przypadku sprawcy młodocianego , sprawcy który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej;

Sąd zawieszając wykonanie kary może orzec grzywnę, jeżeli jej wymierzenie obok kary pozbawienia wolności na innej podstawie nie jest możliwe. W razi zarządzenia kary pozbawienia wolności grzywnę powyższą się nie wykonuje, a kara pozbawienia wolności jest skrócona o okres odpowiadający połowie liczby uiszczonych stawek dziennych grzywny z zaokrągleniem w górę do pełnego dnia.

Obowiązki w okresie próby

Zawieszając wykonanie kary , sąd zobowiązuje , a jeżeli orzeka środek karny, może zobowiązać skazanego do : 
·         Informowania sądu lub kuratora o przebiegu okresu próby; 
·         Przeproszenia pokrzywdzonego; 
·         Wykonania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie innej osoby; 
·         Wykonywania pracy zarobkowej, do nauki lub przygotowania się do zawodu; 
·         Powstrzymania się od nadużywania alkoholu lub używania innych środków odurzających; 
·         Poddania się terapii uzależnień ( wymaga zgody skazanego); 
·          Poddania się terapii, w szczególności psychoterapii lub psychoedukacji ( wymaga zgody skazanego);
·         Uczestnictwa w oddziaływaniach korekcyjno-edukacyjnych; 
·         Powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach; 
·         Powstrzymania od kontaktowania się z pokrzywdzonym lub innymi osobami w określony sposób lub zbliżania się do pokrzywdzonego lub innych osób 
·         opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym ( sąd wskazuje minimalną odległość od osób chronionych, określa sposób kontaktu skazanego z pokrzywdzonym jeżeli popełniono przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej w stosunku do osoby najbliższej) 
·         innego stosownego postępowania w okresie próby, które może zapobiec popełnieniu ponownie przestępstwa;

Orzeka się przynajmniej jeden z  obowiązków
Sąd może orzec świadczenie pieniężne albo zobowiązać do naprawienia wyrządzonej szkody w całości lub w części, chyba że orzekł środek kompensacyjny.

Dozór w przypadku zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności

Sąd może w okresie próby oddać skazanego pod dozór: 
1.      kuratora; 
2.      osoby godnej zaufania;
3.      stowarzyszenia; 
4.      instytucji lub organizacji społecznej;

Dozór jest obowiązkowy dla
1.      młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego; 
2.      recydywistę; 
3.      sprawcy przestępstwa popełnianego w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych; 
4.      sprawcy który popełnił przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej;

Zwolnienie z dozoru jeżeli:
1.      względy wychowawcze za tym przemawiają;
2.      jeżeli sprawowanie dozoru jest znacznie utrudnione z przyczyn niezawinionych przez skazanego.

Zarządzenie wykonania kary w okresie próby

Sąd zarządza wykonanie kary jeżeli skazany w okresie próby popełnił:

1.       podobne przestępstwo umyślne, za które orzeczono prawomocnie kare pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania 
2.      ponownie popełnia przestępstwo  z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkujących wspólnie ze sprawcą

Sąd może zarządzić wykonanie kary jeżeli skazany w okresie próby: 

1.      rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo lub uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków, orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub przepadku ( sąd zarządza wykonanie kary jeżeli sprawca dostanie pisemne upomnienie) ( sąd uwzględnia do oceny dotychczasowy przebieg okresu próby, wykonanie nałożonych obowiązków, skrócić orzeczona karę nie więcej niż o połowę) 
2.      jeżeli skazany po wydaniu wyroku, lecz przed uprawomocnieniem się, rażąco narusza porządek prawny , a w szczególności gdy w tym czasie popełnił przestępstwo; ( sąd uwzględnia do oceny dotychczasowy przebieg okresu próby, wykonanie nałożonych obowiązków, skrócić orzeczona karę nie więcej niż o połowę)
Zarządzenie wykonania kary nie może nastąpić po 6 miesiącach po okresie próby.

Obowiązek wykonania pracy na cele społeczne w zamian za zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności ( art. 75a §1)


§1 Wobec skazanego na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, który w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności gdy popełnił inne przestępstwo niż określone w art. 75 § 1, albo jeżeli uchyla się od uiszczenia grzywny, od dozoru, wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych, środków kompensacyjnych lub przepadku, sąd może, jeżeli cele kary zostaną w ten sposób spełnione, mając na względzie wagę i rodzaj czynu zabronionego przypisanego skazanemu, zamiast zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności zamienić ją na karę ograniczenia wolności w formie obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, przyjmując, że jeden dzień kary pozbawienia wolności równa się dwóm dniom kary ograniczenia wolności, albo na grzywnę, przyjmując, że jeden dzień kary pozbawienia wolności równa się dwóm stawkom dziennym grzywny. Kara ograniczenia wolności nie może trwać dłużej niż 2 lata, a grzywna nie może przekroczyć 810 stawek dziennych.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do skazanego, który nie wykonał obowiązku określonego w art. 72 § 1 pkt 7b lub w § 2.

§ 3. Sąd, zamieniając karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na karę ograniczenia wolności albo na grzywnę, w miarę możliwości wysłuchuje skazanego.

§ 4. Zamiana kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na karę ograniczenia wolności albo na grzywnę nie zwalnia skazanego od wykonania orzeczonych wobec niego środków karnych, przepadku, środków kompensacyjnych lub środków zabezpieczających, chociażby następnie orzeczono karę łączną.

§ 5. Jeżeli skazany uchyla się od wykonywania kary ograniczenia wolności, od uiszczenia grzywny, wykonania nałożonych na niego obowiązków lub orzeczonych środków karnych, przepadku lub środków kompensacyjnych, sąd uchyla zamianę i zarządza wykonanie kary pozbawienia wolności.

§ 6. W wypadku uchylenia zamiany i zarządzenia wykonania kary pozbawienia wolności na poczet zarządzonej kary pozbawienia wolności zalicza się dotychczas wykonaną karę grzywny albo karę ograniczenia wolności, przyjmując, że jeden dzień kary pozbawienia wolności równa się dwóm stawkom dziennym grzywny albo dwóm dniom kary ograniczenia wolności.

§ 7. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania została orzeczona na podstawie art. 60 § 5 lub art. 60a.

Zatarcie skazania w czasie okresu próby:

·      ulega z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby; 

·         przy zarządzeniu pracy na cele społeczne w zamian za karę pozbawienia wolności zatarcie skazania następuje z upływem 3 lat od wykonania lub darowania, przedawnienia jej wykonania, grzywna z upływem roku od wykonania, darowania lub przedawnienia jej wykonania.

·         jeżeli orzeczono grzywnę lub środek karny nie może nastąpić przed ich wykonaniem , darowaniem, przedawnieniem ich wykonania;

Warunkowe zwolnienie z odbywania kary pozbawienia wolności

Sąd może warunków zwolnić od reszty wykonywanej kary gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie się stosować do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa.

Skazanego można warunków zwolnić : 
1.      po odbyciu ½ kary ( niezależnie można zwolnić po 15 latach ); 
2.      recydywistę po 2/3 kary ( niezależnie można zwolnić po 15 latach ); 
3.      multirecydywistę po ¾ kary; 
4.      25 lat pozbawienia wolności – po odbyciu  15 lat kary;
5.      Dożywocie po odbyciu 25 lat kary;
W razie warunkowego zwolnienia czas pozostały do odbycia kary stanowi okres próby  ( 2 do 5 lat) . Minimum 3 lata okresu próbnego dla multirecydywisty . 25 lat pozbawienia wolności, dożywocie – okres próby trwa 10 lat.

  1. Dopuszczalność ponownego warunkowego zwolnienia  

W razie odwołania warunkowego zwolnienia ponowne warunkowe zwolnienie nie może nastąpić przed odbyciem : 
·         Po ponownym osadzeniu , przynajmniej rok kary pozbawienia wolności ; 
·         W wypadku kary 25 lat  lub dożywocia - przed upływem 5 lat
Jeżeli w okresie próby i 6 miesięcy po okresie próby nie odwołano warunkowego zawieszenia , karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia – w wypadku objęciem wyroku łącznego, z której skazany został warunkowo zwolniony , na poczet orzeczonej kary łącznej zalicza się jedynie okres faktycznego odbywania kary .

 Dopuszczalność zwolnienia od reszty kary ograniczenia wolności

Sąd może uznać za wykonaną karę skazanego na :

1.      karę ograniczenia wolności – po odbyciu przynajmniej połowy kary, przy czym przestrzegał porządku prawnego, jak również wykonywał nałożone na niego obowiązki, orzeczone środki karne, środki kompensacyjne i przepadek, 
2.      środki karne w postaci : pozbawienie praw publicznych, zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania zawodu, prowadzenia działalności, zakaz przebywania w określonych środowiskach lub miejscach , zakaz wstępu na imprezę masową, zakaz wstępu do ośrodków gier, nakaz okresowego opuszczania lokalu, zakaz prowadzenia pojazdów ( art. 39§1  pkt 1-3 k.k.)- jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego, a środek karny był w stosunku do niego wykonywany był przynajmniej przez rok. ( nie stosuje się tego do skazanego za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajowości na szkodę małoletniego oraz za umyślne przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu oraz za zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów , gdzie sprawca był w stanie nietrzeźwości i zbiegł z miejsca zdarzenia. 
3.      Środek karny orzeczony dożywotnio – sąd może uznać za wykonany, jeżeli skazany przestrzegał porządku prawnego i nie zachodzi obawa ponownego popełnienia przestępstwa, a środek karny był w stosunku do skazanego wykonywany przynajmniej przez 15 lat ;

Popularne posty