Prawo Pracy cz.1 Podstawowe pojęcia
Pojęcia podstawowe w Prawie Pracy
Do podstawowych pojęć w Prawie Pracy należą:
1. Pracownik i Pracodawca;
2. Stosunek pracy;
3. Regulamin pracy;
4. Równe traktowanie w zatrudnieniu i dyskryminacja
5. Molestowanie seksualne
Pracownik według prawa pracy
Definicja pracownika jest zawarta w art. 2 k.p. - jest to osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Każda osoba fizyczna zatrudniona na podstawie jednej z wymienionych podstaw zatrudnienia pozostaje z pracodawcą w "pracowniczym stosunku pracy"w ramach , którego można wyodrębnić zobowiązaniowe i służbowe stosunki pracy. Do zobowiązaniowych stosunków pracy należą: umowa o pracę, spółdzielcza umowa o pracę, wybór, powołanie, którego charakteryzuje równość stron oraz symetria uprawnień i obowiązków. Do służbowych stosunków pracy należy mianowanie charakteryzujące się tym, iż pracownik jest równy pracodawcy, ale nie ma równości między stronami służbowymi służbowego stosunku pracy.Status pracownika wiąże się z wieloma korzyściami na przykład :
- korzystanie z ochrony wynagrodzenia za pracę;
- nie ponoszenie ryzyka związanego z prowadzeniem zakładu pracy
- ponoszenie ograniczonej odpowiedzialności materialnej za szkodę wyrządzoną wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków;
- prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego;
- prawo do korzystania z uprawnień związanymi z rodzicielstwem ( urlop macierzyński, tacierzyński, wychowawczy itp)
- objęty ochroną prawna przed rozwiązaniem stosunku pracy przez pracodawcę;
- prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie wypadku przy pracy lub choroby;
Pracodawca według prawa pracy
Definicja pracodawcy znajduje się w art. 3 k.p. i brzmi następująco : Pracodawca jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadają osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba.Pracodawcą może być również osoba fizyczna. Koniecznym warunkiem uznania osoby fizycznej za pracodawcę jest ustalenie związku między świadczoną przez pracownika na rzecz tej osoby pracą, a prowadzoną przez nią działalność gospodarczą ( wyr. SN z 14.03.2001 r., II UKN 274/00, OSNAPiUS 2002, NR 21, poz.533)
Nie można przyznać przymiotu pracodawcy osobie fizycznej zatrudniającej pracowników w innym celu aniżeli w związku z prowadzoną przez zatrudniającego działalnością gospodarczą, na przykład w celu zaspokojenia własnych potrzeb lub potrzeb rodziny zatrudniającego.
Dokonywanie czynności prawnych w stosunkach
Pracodawca, jeśli jest osobą fizyczną, jest osobiście uprawniony do podejmowania czynności prawnych w stosunkach pracy. Może dokonywać tych czynności za pośrednictwem innych osób fizycznych zatrudnionych do prowadzenia spraw zakładu pracy, którego jest właścicielem. W przypadku jednostki zatrudniającej pracowników czynności prawych w stosunkach pracy dokonują osoby fizyczne zajmujące stanowiska w organizacjach zarządzających tej jednostki. W zależności od typu jednostki organizacyjnej - czynności prawne w stosunkach pracy mogą być podejmowane jednoosobowo lub łącznie. Przykładowo w spółkach kapitałowych dla ważności czynności prawnych konieczne jest łączne działanie co najmniej dwóch osób fizycznych zajmujących stanowiska w zarządzie spółki lub upoważnionych przez właściwe organy spółki ( zgromadzenie wspólników) do podejmowania czynności prawnych w imieniu spółki jako podmiotu zatrudniającego pracowników.
Stosunek pracy
Definicja stosunku pracy jest zawarta w art. 22 k.p. i brzmi następująco : przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Kodeks pracy w tym przepisie formułuje znaną w doktrynie prawa pracy zasadę podporządkowania organizacyjnego pracownika pracodawcy w procesie zatrudnienia. Podporządkowanie jest rozumiane jako obowiązek osobistego wykonywania pracy w zespole zorganizowanym przez pracodawcę, w ściśle oznaczonym miejscu i czasie.Podstawowe cechy zatrudnienia w stosunku pracy to dobrowolne i odpłatne świadczenie pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy, pod kierownictwem tego pracodawce. Każde zatrudnienie , które ma charakter zatrudnienia dobrowolnego, odpłatnego, wykonywanego pod kierownictwem pracodawcy z mocy prawa traktowane jest jako zatrudnienie w ramach stosunku pracy bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. W ramach stosunku pracy możliwe jest wyłącznie odpłatne świadczenie pracy.
Regulamin pracy
Regulamin pracy ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz związane z tym prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników - art. 104 par. 1 k.p.Regulamin pracy jest zakładowym źródłem prawa pracy. Ustala organizację i porządek w procesie pracy oraz określa związane z procesem pracy prawa i obowiązki pracodawców i pracowników. W razie zbiegu materii prawnej podlegającej regulacji prawnej w różnych aktach prawnych, w konkurencji regulaminu pracy z innymi aktami normatywnymi, regulamin pracy winien ustąpić przed innymi aktami prawnymi. Ponadto postanowienia regulaminu pracy nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż przepisy Kodeksu Pracy oraz innych ustaw i przepisów wykonawczych itp.
Równe traktowanie w zatrudnieniu
Zasada równego traktowania pracownikó w stosunkach pracy jest pojmowana jako zakaz gorszego lub lepszego traktowania pewnych gróp, osób na podstawie prawnie zabronionych kryterió, czyli powodów zważanych za dyskryminujące. Literalnie równe traktowanie to niedyskryminowanie ze względu na :- płeć;
- wiek;
- niepełnosprawność;
- rasę;
- religię;
- narodowość;
- przekonania polityczne;
- przynależność związkową;
- pochodzenie etniczne;
- wyznanie;
- orientację seksualną;
- zatrudnienie na czas określony albo nieokreślony, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy;
