Postępowanie karne cz.2 - Właściwość i skład sądu
Właściwość i skład sądu
Sąd rejonowy
orzeka w pierwszej instancji we wszystkich sprawach, z wyjątkiem spraw
przekazanych ustawą do innego sądu oraz rozpoznaje środki odwoławcze w
wypadkach wskazanych w ustawie.
Sąd okręgowy orzeka
w pierwszej instancji w sprawach o następujące przestępstwa:
- O zbrodnie określone w KK oraz ustawach szczególnych;
- O występki określone w rozdziałach XVI (przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne) XVII (przeciwko RP) a także o przestępstwa w artykułach :
a. 140-142 k.k. – czyny terrorystyczne,
służba w obcym wojsku, podstęp w celu zwolnienia lub odroczenia służby
wojskowej, niezgłoszenie się do odbycia służby wojskowej;
b. 148 §4 k.k. – zabójstwo pod wpływem silnego wzburzenia
usprawiedliwionego okolicznościami
c. 149 k.k. – dzieciobójstwo w okresie
porodu
d. 150§1 k.k. zabójstwo eutanatyczne
e. 151-154 k.k.- namawianie lub
udzielenie pomocy w popełnieniu samobójstwa, nielegalna aborcja, przerwanie
ciąży bez zgody kobiety, śmierć kobiety ciężarnej w następstwie ciąży
f.
156§3
k.k. spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – jeżeli następstwem jest
śmierć człowieka
g. 158 § 3 k.k. pobicie śmiertelne
h. 163 §3i4 k.k. spowodowanie pożaru –
skutek śmierć człowieka lub wielu osób
i.
165
§1,3,4 k.k. spowodowanie zagrożenia dla życia lub zdrowia publicznego np.
epidemia, gdzie skutkiem jest śmierć człowieka lub wielu osób
j.
166§1
k.k. przejęcie kontroli nad statkiem wodnym lub powietrznym
k. 173§3i4k.k. spowodowanie katastrofy w
komunikacji skutek śmierć osoby lub osób
l.
185§2
k.k. ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka z powodu odpadów substancji
groźnych, zanieczyszczanie środowiska, materiały jądrowe
m. 189a§2 k.k. przygotowania do handlu
ludźmi
n. 210§2k.k. porzucenie małoletniego co
skutkiem jest jego śmierć
o. 211a k.k. organizowanie adopcji wbrew
przepisom ustawy
p. 252§3 k.k. przygotowanie do
przetrzymania zakładnika
q. 258§1-3k.k. udział w zorganizowanie
grupie przestępczej
r. 265§1,2 k.k. ujawnienie informacji
tajnych
s. 269 k.k. wpływanie na dane teleinformatyczne
dotyczące kraju
t.
278§1i2
w zw. Z 294 k.k. kradzież - znacznej
wartości
u. 284§1i2 w zw. Z 294 k.k.
przywłaszczenie - znacznej wartości
v. 286§1 w zw. Z 294k.k. oszustwo –
znacznej wartości
w. 287§1 w zw. Z 294 k.k. zmiana danych
informatycznych – znacznej wartości
x. 296§3 k.k. nadużywanie uprawnień –
wielkie rozmiary szkody
y. 299 k.k. uczestniczenie w
transakcjach mających na celu utrudnienie stwierdzenia pochodzenia środków finansowych
3. Sąd apelacyjny na wniosek sądu
rejonowego może przekazać do rozpoznania sądowi okręgowemu – to dotyczy przestępstwa
ze względu na szczególną wagę lub zawiłość sprawy;
4. Środki odwoławcze od orzeczeń i
zarządzeń wydanych w pierwszej instancji przez sąd rejonowy;
Sąd apelacyjny rozpoznaje środki odwoławcze od
orzeczeń i zarządzeń wydanych w pierwszej instancji w sądzie rejonowym oraz
inne sprawy przekazane mu przez ustawę;
Sąd
Najwyższy rozpoznaje kasację oraz środki odwoławcze i inne sprawy w wypadkach
określonych w ustawie.
Skład sądu na rozprawie głównej
Na rozprawie głównej orzeka w składzie jednego sędziego –
jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, w sprawach o :
- Zbrodnie – jednego sędziego i dwóch ławników;
- Ze względu na zawiłość lub wagę sprawy – 3 sędziów lub jednego sędziego i dwóch ławników;
- W sprawach kary dożywotniego pozbawienia wolności – 2 sędziów i trzech ławników
Na rozprawie apelacyjnej i kasacyjnej – 3 sędziów jeżeli ustawa nie stanowi inaczej; przy dożywociu – 5 sędziów;
Skład sądu na posiedzeniu
Na
posiedzeniu sąd rejonowy i okręgowy orzeka
jednoosobowo- chyba że ustawa stanowi inaczej lub na zawiłość i wagę sprawy
prezes sądu zarządzi jej rozpoznanie w składzie 3 sędziów
Sąd odwoławczy
- jednoosobowo , w składzie 3 sędziów –
jeżeli zaskarżone orzeczenie było wydawane w innym składzie niż jednoosobowym ,
chyba ze ustawa stanowi inaczej
Właściwość miejscowa sądu
Właściwy
miejscowo do rozpoznania sprawy jest sąd, w którego okręgu popełniono przestępstwo. Jeżeli popełniono na statku to właściwy
jest macierzysty port, jeżeli popełniono w kilku okręgach- właściwy jest sąd ,
w którego najpierw wszczęto postepowanie.
Dodatkowe przesłanki
określenia właściwości sądu w przypadku niemożności ustalenia miejsca
przestępstwa, to właściwy jest sąd w którego okręgu:
- Ujawniono przestępstwo;
- Ujęto oskarżonego;
- Oskarżony przed popełnieniem przestępstwa stale mieszkał lub czasowo przebywał – w zależności gdzie najpierw wszczęto postępowanie;
Powyższe
kryteria stosuje się w razie popełnienia przestępstwa za granicą . Jeżeli nie
można ustalić właściwości w powyższy sposób, to sprawę prowadzi sąd właściwy
dla dzielnicy Śródmieście Warszawa.
Łączność podmiotowa i przedmiotowa
Podmiotowa –
gdy tę samą osobę oskarżono o kilka przestępstw, a sprawy należą do właściwości
różnych sądów tego samego rzędu, to w takim przypadku właściwy jest sąd który
pierwszy wszczął postępowanie przygotowawcze;
Przedmiotowa
– sąd właściwy dla sprawców przestępstw jest także właściwy dla pomocników,
podżegaczy, oraz innych osób , których przestępstwo pozostaje w ścisłym związku
z przestępstwem sprawcy- jeżeli postępowanie przeciwko sprawcy toczy się
jednocześnie
Zasada badania właściwości sądu
Stwierdzenie
niewłaściwości, sąd bada z urzędu, jeśli jest niewłaściwy przekazuje sprawę
właściwemu sądowi lub innemu organowi. Może przekazać na rozprawie głównej
jedynie wtedy, gdy powstaje konieczność odroczenia sprawy ( tylko do niższego
rzędem sądu). Na powyższe postanowienie przysługuje zażalenie.
Przekazanie - Sąd wyższego rzędu nad sądem
właściwym może przekazać sprawę innemu sądowi równorzędnemu , jeżeli większość osób,
które należy wezwać na rozprawę , zamieszkuje blisko tego sądu, z dala od sądu
właściwego.
Jeżeli
wymaga to dobro wymiaru sprawiedliwości – sąd Najwyższy może z inicjatywy właściwego
sądu przekazać sprawę do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu.
Spór miedzy
sądami rozstrzyga Sąd Najwyższy – a w czasie trwania sporu każdy z tych sądów
przedsiębierze czynności nie cierpiące zwłoki
